استاندارد ISO22000:2018
رفته رفته با صنعتی شدن زندگی بشر جنبه های مختلف صنعتی سازی شروع به پیشرفت کردند و به مرور زمان بازار کار مهندسی صنایع شروع به شکل گیری نمود. از این میان می توان صنعت پوشاک، خوراک، مسکن و … را نام برد. یکی از صنایعی که ارتباط مستقیم با زندگی انسان دارد صنعت مواد غذایی می باشد که شرایط کاری خاصی برای یک مهندس صنایع بوجود می آورد. سلامت انسان ارتباط بسیار بالایی با سلامت و ایمنی مواد غذایی مصرفی او دارد به همین جهت با شروع هزاره جدید محققان این عرصه که متوجه اهمیت روز افزون ایمنی مواد غذایی شده بودند، شروع به گردآوری استانداردی برای دستیابی هر چه بیشتر به ایمنی و بهداشت در زنجیره تامین مواد غذایی کردند و در سال ۲۰۰۵ با استاندارد مدیریت ایمنی مواد غذایی با هدف تضمین عدم وجود هرگونه آلودگی (شامل آلودگی میکروبی، شیمیایی و فیزیکی) منتشر شد.
استاندارد ISO22000 به عنوان یک استاندارد جامع و همه جانبه به اجزا مختلف زنجیره غذایی امکان شناسایی و کنترل کلیه مخاطرات ایمنی در تمام فرآیند های خود را می دهد. بنابراین پیاده سازی استاندارد ISO22000 محصولی سالم و با کیفیت در اختیار مشتری قرار می دهد.
در این مقاله قصد داریم به مقایسه برنامه های پیش نیازی و برنامه های پیش نیازی عملیاتی بپردازیم.
در ابتدا لازم است با چند اصطلاح در سیستم مدیریت ایمنی مواد غذایی آشنا شویم :
اقدام کنترلی اقدام یا فعالیتی است که برای پیشگیری از خطر بارز ایمنی مواد غذایی و یا کاهش آن به سطح قابل قبول ضروری می باشد .
معیار اقدام
ویژگی قابل اندازه گیری یا قابل مشاهده برای پایش یک OPRP
نقطه کنترل بحرانی
نقطه کنترل بحرانی یا CCP مرحله ای در فرآیند است که در آن اقدامات کنترلی برای پیشگیری یا کاهش یک خطر بارز ایمنی مواد غذایی به سطح قابل قبول بکار گرفته می شود و حدود بحرانی تعیین شده و اندازه گیری ، امکان استفاده از اصلاحات را ممکن می سازد .
خطر بارز ایمنی مواد غذایی
خطر ایمنی مواد غذایی ، که از طریق ارزیابی خطر، شناسایی شده و لازم است که توسط اقدامات کنترلی ، کنترل شود.
حال که با برخی از اصطلاحات سیستم مدیریت ایمنی مواد غذایی آشنا شدیم به بررسی برنامه های پیش نیازی و برنامه های پیش نیازی عملیاتی می پردازیم:
برنامه پیش نیازی
برنامه پیش نیازی یا PRP به شرایط پایه ای و فعالیت هایی در سازمان و در سراسر زنجیره مواد غذایی گفته می شود که برای حفظ ایمنی مواد غذایی ضروری می باشد. برنامه های پیش نیازی های مورد نیاز به بخشی از زنجیره مواد غذایی که سازمان در آن فعالیت می کند و نوع سازمان بستگی دارد.
سازمان جهانی بهداشت PRP را این گونه تعریف کرده است : شرطی که لازم است قبل و همچنین در طول پیاده سازی HACCP در جهت تحقق ایمنی مواد غذایی اجرا گردد. در واقع برنامه پیش نیازی اساس اجرای هرچه موثرتر HACCP می باشد.
نمونه هایی از اصطلاحات معادل عبارتند از: روش خوب کشاورزی (GAP)، روش خوب دامپزشکی (GVP)، روش خوب ساخت (GMP)، روش خوب بهداشتی (GHP)، روش خوب تولید (GPP)، روش خوب توزیع (GDP) و روش خوب تجارت (GTP).
سازمان باید PRP را برای تسهیل پیشگیری و / یا کاهش آلودگی ها (از جمله خطرات ایمنی مواد غذایی) در محصولات، فرآوری محصول و محیط کاری، ایجاد، پیاده سازی، نگهداری و به روزرسانی نماید.
برنامه پیش نیازی باید: الف) با سازمان و زمینه آن با توجه به ایمنی مواد غذایی، متناسب باشد. ب) با اندازه و نوع عملیات و ماهیت محصولات تولید شده و / یا جابجا شده متناسب باشد. ج) بر اساس کل سیستم تولید، چه به عنوان برنامه های قابل اجرای عمومی و چه به عنوان برنامه هایی با کاربرد برای یک محصول یا فرایند خاص اجرا شود. د) توسط تیم ایمنی مواد غذایی تصویب شده باشد. هنگام انتخاب و / یا ایجاد PRP ، سازمان باید اطمینان حاصل کند که الزامات قانونی و مقرراتی قابل اجرا و الزامات مورد توافق دو جانبه با مشتری مد نظرقرار گرفته اند.
هنگام ایجاد برنامه پیش نیازی سازمان باید موارد زیر را در نظر بگیرد: الف) ساختار، جانمایی ساختمان ها و تأسیسات مربوطه ب) جانمایی فضاها، از جمله منطقه بندی، فضاهای کاری و تسهیلا مربوط به کارکنان ج) تأمین کنندگان هوا، آب، انرژی و دیگر خدمات د) کنترل آفات، دفع پسماند و پساب و خدمات پشتیبانی ه) مناسب بودن تجهیزات و قابلیت دسترسی به آنها برای نظافت و نگهداری و) فرآیندهای تأیید و تضمین تأمین کننده (مانند مواد اولیه، مواد متشکله، مواد شیمیایی و بسته بندی) ز) دریافت مواد ورودی، انبارش، ارسال، حمل و نقل و جابجایی محصولات ح) اقداماتی برای پیشگیری از آلودگی متقاطع ط) پاکیزه سازی و ضد عفونی کردن ی) بهداشت فردی ک) اطلاعات محصول / آگاهی مصرف کننده
و ...
برنامه پیش نیازی معمولاً برای فرآیند کلی است.
به عنوان مثال ، تمیز کردن و ضدعفونی کردن فعالیت هایی هستند که می توانند در تمام مراحل ، اعمال شوند.آنها همچنین این ویژگی را دارند که شکست شان لزوماً منجر به خطر فوری و قریب الوقوع ایمنی مواد غذایی نمی شود.
به طور کلی ، زمان و خرابی مکرر برای ایجاد یک تغییر اساسی در ایمنی محصول مورد نیاز است. به بیان دیگر ، برنامه های پیش نیازی معمولاً خطرات کلی و کم خطر را مدیریت می کنند.
برنامه پیش نیازی عملیاتی
برنامه های پیش نیازی عملیاتی یا OPRP ها، برنامه های پیش نیازی ای هستند که در حین آنالیز خطر شناسایی شده و جهت کنترل احتمال وقوع خطر ایمنی ماده غذایی و یا آلودگی یا تکثیر خطر ایمنی ماده غذایی ضروری هستند و این مسئله با توجه به وقوع خطر یا آلودگی در محصول و یا محیط های کاری تعیین می گردند.
برنامه های پیش نیازی عملیاتی خطرات مهم را کنترل می کنند و از طریق ارزیابی ریسک ها شناسایی می شوند.
چنانچه در سازمان خود استاندارد ISO22000 را پیاده سازی نموده اید، تجربیات خود را با ما در میان بگذارید.
همچنین شما عزیزان می توانید سوالات، پیشنهادات و نظرات خود را با ما در میان بگذارید
02188764867
02188761795
Leave A Comment