تئوری بازی ها

تئوری بازی ها یکی از ابزارها و تکنیک های تصمیم گیری در شرایط تعارض است که به مدیران اجازه اتخاذ بهترین تصمیم در شرایط مختلف رقابتی را می دهد و آشنایی با آن می تواند مهندسین صنایع را برای ورود به بازار کار مهندسی صنایع آماده سازد و آشنایی با آن را به تمامی دانشجویان رشته مهندسی صنایع توصیه می نماییم.

تئوری بازی ها مطالعه مدل های ریاضی تعارض و همکاری بین تصمیم گیرندگان منطقی می باشد.

تئوری بازی ها عمدتا در مباحثی همچون اقتصاد،علوم سیاسی،روانشناسی،علوم کامپیوتری و زیست شناسی مطرح می گردد.

تئوری بازی ها در واقع مربوط به بازی های جمع صفر می باشد. که در آن عایدی برای یک بازیکن به معنای ضرر یا باخت برای بازیکنان دیگر می باشد.

امروزه،تئوری بازی ها به صورت عمده در تصمیم گیری ها به کار می رود.

برای درک بهتر مفهوم تئوری بازی ها،یک مثال ساده ارائه می دهیم.

یکی از راه های توصیف بازی لیست کردن بازیکنان شرکت کننده و برای هر شرکت کننده،لیست کردن تمامی گزینه ها(آلترناتیو یا استراتژی)های ممکن می باشد.

در حالت بازی دو نفره  تصمیمات بازیکن اول در سطر و تصمیمات بازیکن دوم در ستون ماتریس نمایش داده می شود. در هر خانه ماتریس 2 عدد نمایش داده شده است که به ترتیب نشان دهنده عایدی های بازیکن های اول و دوم هستند.

یکی از مسائل معروف تئوری بازی ها،مسئله زندانی است.

در این بازی،بازیکنان 2 مجرم همدست هستند. که توسط پلیس دستگیر شده اند.هر کدام از آن ها در سلول انفرادی هستند و به هرکدام به صورت جداگانه فرصت اعتراف داده می شود.

باید اشاره شود که اعداد بزرگتر از مطلوبیت بیشتری برخوردار می باشد و بهتر هستند.

ماتریس عایدی این بازی به صورت زیر است:

اگر هیچکدام از مجرمین اعتراف نکنند،آزاد خواهند شد و عدد 5 را برای آزادی آنها در نظر گرفته ایم.

اگر هرکدام از زندانی ها اعتراف کنند و دیگری اعتراف نکند،زندانی که اعتراف کرده است. در ازای آزادی علیه دیگری شهادت می دهد و تمامی 10 امتیاز را برای خود دریافت می نماید و مجرمی که اعتراف نکرده است به زندان می رود و امتیاز پایین 4- را می گیرد.

اگر هردو اعتراف نمایند،آنگاه هردو محکوم می شوند و تخفیف در مجازات می گیرند. و عدد 1 نشان دهنده مجازات  کم می باشد.

این بازی توجه متخصصین تئوری بازی را به چند دلیل جذب کرده است.

اول،اینکه به صورت ساده چندین شرایط و تصمیم گیری دشوار را نشان می دهد.

ویژگی دوم این بازی،این است که نشان می دهد یک فرد تا چه حد باید هوشمندانه رفتار نماید.

بدون توجه به این که شریک جرم فرد چه کاری را انجام می دهد،همواره بهترین راه اعتراف می باشد.

اگر شریک جرم او اعتراف نکند،ممکن است به جای 5 امتیاز 10 امتیاز بگیرد.

اگر شریک جرم او اعتراف کند ممکن است به جای 4- امتیاز 1 امتیاز بگیرد.

رفتار منطقی هر کدام از آن ها باعث گرفتن 1 امتیاز برای هر کدام از آن ها می شود. خیلی کمتر از 5 امتیاز در صورتی که هیچ کدام اعتراف نکنند.

این تعارض بین افراد و هدف های آن ها نقطه مشترک تمامی مسائل تئوری بازی می باشد.

ویژگی سوم این بازی این است که در صورت تکرار بازی یا ارتباط داشتن بازیکنان،ممکن است تغییر کند.

به طور کلی مبحث تئوری بازی ها در تمامی مسائل تصمیم گیری در شرایط تعارض و رقابت کاربرد های منحصر به فرد و غیر قابل انکاری دارد.

امیدواریم مقاله آشنایی با تئوری بازی ها برای شما مهندسین و مدیران گرامی در ورود به بازار کار مهندسی صنایع مفید واقع گردد.

در صورت نیاز به مشاوره و کسب اطلاعات بیشتر با شماره ۰۲۱۷۷۹۳۰۱۲۵ تماس حاصل فرمایید.