تئوری حل مسئله به روش ابداعی TRIZ

THEORY OF INVENTIVE PROBLEM SOLVING

TEORYA RESHENIYA IZOBRETATELSKIKH ZADATCH

TRIZ

معناي لغوي TRIZ

واژه TRIZ برگرفته شده از حروف اول کلمات در عبارت روسی زیر می‌باشد :

TRIZ = TEORIYA RESHENYA IZOBROTOTELSKIKH ZADATCH

برابر انگلیسی آن عبارت Theory of Inventive Problem Solving (با مخفف TIPS) است که به معنای نظریه حل ابداعانه مساله می‌باشد . این دانش در سراسر جهان تحت عنوان TRIZ شناخته می‌شود .

تاریخچه TRIZ

شالوده‌های دانش TRIZ از سال 1946 توسط گنریچ آلتشولر بر اساس نتایج حاصل از مطالعه اختراعات مختلف پایه‌گذاری شد. آلتشولر که به پدر TRIZ شهره است در سال 1926 در روسیه متولد گردید ؛ اولين اختراع آلتشولر در سن 14 سالگي انجام شد و در اداره ي ثبت اختراعات مشغول به كار شد.

كار او كمك به مخترعين براي ثبت اختراعاتشان بود. او در حين كار، گاهي به حل مسائل فني آنان كمك مي كرد. در اين دوران بود كه او دريافت حل مسائل فني كه منجر به اختراع و نوآوري مي شود به اصول و روش‌هايي فراتر از تكنيك هاي خلاقيت شناخته شده تا آن هنگام نياز دارد  .

این دانش با نامها و عنوانهای توصیف‌گر مختلفی همانند نوآوری نظام‌یافته ، خلاقیت اختراعی ، فناوری خلاقیت و نوآوری ، روش‌شناسی اختراع ، الگوریتم اختراع ، روش‌شناسی حل مساله‌های ابداعی ، روش‌شناسی حل ابتکاری و ابداعانه مساله ، مهندسی خلاقیت و نوآوری ، روش‌شناسی خلاقیت ، خلاقیت‌شناسی اختراع ، خلاقیت‌شناسی فناوری و مواردی از این قبیل نامیده می‌شود .

  • TRIZعبارت است از يك دانش انسان گراي مبتني بر روش شناسي نظام يافته براي حل ابداعانه ي مسئله

  • TRIZعبارت است از نوعي رويكرد الگوريتمي براي حل ابداعانه مسائل فني و فناوران

پايه و اساس  Triz

  • سيستم فني

  • سطح نواوری

  • قانون ایده الی

  • تضاد ها

  • تکامل سیستم فنی

تریز TRIZ

ابزار هاي اصلي 

در تكنيك TRIZ از ابزار هاي زير براي حل ابداعي مسئله استفاده مي شود.

  • اصل ها

  • استانداردها

  • ARIZ ( الگوريتم حل مسائل ابداعي)

ابزار هاي اصلي – اصل ها

ابزار هايي كه براي غلبه بر تضادهاي تكنيكي مورد استفاده قرار مي گيرند، اصول نام دارند.

اصل ها پيشنهادي براي انجام يك اقدام خاص، درون سيستم فني ارائه مي دهند.

آلتشولر پس از بررسي اسناد بسيار زياد اختراعات متوجه شد كه 40 اصل وجود دارد كه به ما كمك مي كند تا راه حل هاي متعدد و متنوعي را براي حل مسئله هاي مختلف پيش رويمان توليد كنيم و آن ها را در عمل به كار گيريم.

در ادامه به بررسي اين اصول و نحوه استفاده از آنها خواهيم پرداخت.

ابزار هاي اصلي – استانداردها

استانداردها، قانون هاي ساختار يافته اي هستند براي تركيب و بازسازي و نوسازي سيستم هاي فني.

استانداردها دو كاركرد را انجام مي دهند:

  1. استانداردها به ما كمك مي كنند تا سيستم موجود را بهبود بخشيم يا يك سيستم جديد را با تركيب كردن بسازيم.

  2. استانداردها كارآمد روش ترسيم يك مدل گرافيكي از مساله هستند. اين مدل، شي- اثر (s-Field ) ناميده مي شوند.

ابزار هاي اصلي  ARIZ (الگوريتم حل مسائل ابداعي)

ARIZ ابزار محوري تحليل در TRIZ است. اين ابزار از گام هاي متوالي شكل گرفته كه به وسيله ي آن، امكان توليد راه حل براي مساله هاي پيچيده فراهم مي شود. آخرين ويرايش ARIZ شامل 9 گام به ترتيب زير مي باشد:

گام 1: تحليل مسئله

گام 2: تحليل مدل مسئله

گام 3: فرموله كردن نتيجه نهايي ايده آل (IFR )

گام 4: استفاده از اشياء و منابع ميداني بيروني

گام 5: استفاده از بانك هاي اطلاعاتي

گام 6: تغيير مساله يا فرموله كردن مجدد آن

گام 7: تحليل روشهايي كه تضاد فيزيكي را حل مي كنند.

گام 8: پياده سازي راه حل يافت شده

گام 9: تحليل گام هايي كه منجر به رسيدن به راه حل شده اند.