تئوری حل مسئله به روش ابداعی TRIZ

THEORY OF INVENTIVE PROBLEM SOLVING

TEORYA RESHENIYA IZOBRETATELSKIKH ZADATCH

TRIZ

معنای لغوی TRIZ

واژه TRIZ برگرفته شده از حروف اول کلمات در عبارت روسی زیر می‌باشد :

TRIZ = TEORIYA RESHENYA IZOBROTOTELSKIKH ZADATCH

برابر انگلیسی آن عبارت Theory of Inventive Problem Solving (با مخفف TIPS) است که به معنای نظریه حل ابداعانه مساله می‌باشد . این دانش در سراسر جهان تحت عنوان TRIZ شناخته می‌شود .

تاریخچه TRIZ

شالوده‌های دانش TRIZ از سال 1946 توسط گنریچ آلتشولر بر اساس نتایج حاصل از مطالعه اختراعات مختلف پایه‌گذاری شد. آلتشولر که به پدر TRIZ شهره است در سال 1926 در روسیه متولد گردید ؛ اولین اختراع آلتشولر در سن 14 سالگی انجام شد و در اداره ی ثبت اختراعات مشغول به کار شد.

کار او کمک به مخترعین برای ثبت اختراعاتشان بود. او در حین کار، گاهی به حل مسائل فنی آنان کمک می کرد. در این دوران بود که او دریافت حل مسائل فنی که منجر به اختراع و نوآوری می شود به اصول و روش‌هایی فراتر از تکنیک های خلاقیت شناخته شده تا آن هنگام نیاز دارد  .

این دانش با نامها و عنوانهای توصیف‌گر مختلفی همانند نوآوری نظام‌یافته ، خلاقیت اختراعی ، فناوری خلاقیت و نوآوری ، روش‌شناسی اختراع ، الگوریتم اختراع ، روش‌شناسی حل مساله‌های ابداعی ، روش‌شناسی حل ابتکاری و ابداعانه مساله ، مهندسی خلاقیت و نوآوری ، روش‌شناسی خلاقیت ، خلاقیت‌شناسی اختراع ، خلاقیت‌شناسی فناوری و مواردی از این قبیل نامیده می‌شود .

• TRIZعبارت است از یک دانش انسان گرای مبتنی بر روش شناسی نظام یافته برای حل ابداعانه ی مسئله

• TRIZعبارت است از نوعی رویکرد الگوریتمی برای حل ابداعانه مسائل فنی و فناوران

پایه و اساس  Triz

• سیستم فنی

• سطح نواوری

• قانون ایده الی

• تضاد ها

• تکامل سیستم فنی

ابزار های اصلی 

در تکنیک TRIZ از ابزار های زیر برای حل ابداعی مسئله استفاده می شود.

• اصل ها

• استانداردها

• ARIZ ( الگوریتم حل مسائل ابداعی)

ابزار های اصلی – اصل ها

ابزار هایی که برای غلبه بر تضادهای تکنیکی مورد استفاده قرار می گیرند، اصول نام دارند.

اصل ها پیشنهادی برای انجام یک اقدام خاص، درون سیستم فنی ارائه می دهند.

آلتشولر پس از بررسی اسناد بسیار زیاد اختراعات متوجه شد که 40 اصل وجود دارد که به ما کمک می کند تا راه حل های متعدد و متنوعی را برای حل مسئله های مختلف پیش رویمان تولید کنیم و آن ها را در عمل به کار گیریم.

در ادامه به بررسی این اصول و نحوه استفاده از آنها خواهیم پرداخت.

ابزار های اصلی – استانداردها

استانداردها، قانون های ساختار یافته ای هستند برای ترکیب و بازسازی و نوسازی سیستم های فنی.

استانداردها دو کارکرد را انجام می دهند:

1. استانداردها به ما کمک می کنند تا سیستم موجود را بهبود بخشیم یا یک سیستم جدید را با ترکیب کردن بسازیم.

2. استانداردها کارآمد روش ترسیم یک مدل گرافیکی از مساله هستند. این مدل، شی- اثر (s-Field ) نامیده می شوند.

ابزار های اصلی  ARIZ (الگوریتم حل مسائل ابداعی)

ARIZ ابزار محوری تحلیل در TRIZ است. این ابزار از گام های متوالی شکل گرفته که به وسیله ی آن، امکان تولید راه حل برای مساله های پیچیده فراهم می شود. آخرین ویرایش ARIZ شامل 9 گام به ترتیب زیر می باشد:

گام 1: تحلیل مسئله

گام 2: تحلیل مدل مسئله

گام 3: فرموله کردن نتیجه نهایی ایده آل (IFR )

گام 4: استفاده از اشیاء و منابع میدانی بیرونی

گام 5: استفاده از بانک های اطلاعاتی

گام 6: تغییر مساله یا فرموله کردن مجدد آن

گام 7: تحلیل روشهایی که تضاد فیزیکی را حل می کنند.

گام 8: پیاده سازی راه حل یافت شده

گام 9: تحلیل گام هایی که منجر به رسیدن به راه حل شده اند.