نمودار گانت (Gant Chart)
نمودار گانت یکی از بهترین ابزارهای مهندسی صنایع بوده و کاربرد بسیاری در بازار کار مهندسی صنایع خصوصا در زمینهی مدیریت و کنترل پروژه دارد. آموزش نمودار گانت یکی از مهمترین سرفصل ها در دوره های آموزشی مهندسی صنایع می باشد.
نمودار گانت رایج ترین ابزار برای نمایش برنامه ریزی پروژه ها می باشد . ابزار مناسبی که به کمک آن می توان مهمترین اطلاعات پروژه را در یک نگاه دید، اما برای محاسبات زمانی قدرتمند نیست. در این نمودار فهرست فعالیتها از بالا به پایین (در سطرها) و جریان زمان از از چپ به راست (در ستونها) نمایش داده میشود. زمان هر فعالیت بصورت یک میله که طول آن متناسب با مدت فعالیت بوده و در مقابل همان فعالیت، نشان داده میشود. هنگامی که رسم نمودار گانت به پایان رسید، توالی فعالیتها و زمان اتمام پروژه مشخص میگردد.
فرض کنید فردی در داخل یک ساختمان قصد خرید یک روزنامه در بیرون از ساختمان را دارد. WBS و اطلاعات آن به شرح ذیل میباشد :
این فرد برای تسریع در خرید کفش خود را در آسانسور به پا میکند (درب منزل کنار درب آسانسور است) پس B پیشنیاز فعالیت C نیست.
نمودار گانت این فعالیت به شکل ذیل است:
شروع میله افقی یک فعالیت در یک خانه زمانی بدین معنی است که تمام فعالیتهای پیشنیاز آن فعالیت انجام شده اند و منابع به مقدار کافی برای آن فعالیت موجود است. همانطور که مشاهده میشود زمان فعالیت مادر که همان زمان اتمام پروژه نیز هست باید 12 دقیقه باشد که این زمان با توجه به زیر فعالیتها و نحوه انجام آنها بدست آمده است.
فعالیتهای مادر یا اصلی در اصل فعالیت نمیباشند اما در نمودار گانت نشان داده میشوند. تنها فعالیت اصلی در این پروژه نام پروژه یعنی پروژه خرید روزنامه است. این فعالیتها در اصل فعالیت نیستند زیرا از تعدادی فعالیت دیگر تشکیل شدهاند که با انجام آنها فعالیت اصلی انجام میشود. پس روابط پیشنیازی و پس نیازی برای فعالیتهای مادر تعریف نمیشود. همچنین برآورد زمان و منابع برای آنها پیشبینی نمیشود زیرا زمان و منابع مورد نیاز آنها از روی زیرفعالیتهایشان مشخص میگردد. فعالیتهای مادر با میلههای افقی توپور در نمودار گانت نشان داده میشوند تا از باقی فعالیتها قابل تشخیص باشند.
نمودار گانت همیشه به صورت جدول نمایش داده نمیشود. گاهی آن را در ناحیه اول محور مختصات به طوری که محور x زمان و محور y فعالیتها را نشان دهد، نمایش میدهند.
نحوه وارد کردن فعالیتهای پروژه احداث اسکلت قسمت زیرزمین یک ساختمان در نمودار گانت از روی WBS پروژه به صورت ذیل میباشد:
پس از وارد نمودن فعالیتها به ترتیبی که گفته شد، از آخرین فعالیت در نمای گانت شروع کرده و با استفاده از گزینهی indent هر سری از فعالیتها را در دل فعالیت مادر خود قرار میدهیم. فعالیتهای مادر در شکل فوق گود برداری، فوندانسیون، اسکلت و احداث اسکلت قسمت زیرزمین ساختمان میباشند.
معایب نمودار گانت
هرچند مزیت نمودار گانت قابل فهم بودن و عدم پیچیدگی آن است، اما سه ایراد در این نمودار وجود دارد که در ذیل به شرح آنها میپردازیم.
-
امکان محاسبات زمانی با آن وجود ندارد.
محاسبات زمانی روی شبکه انجام میشود و نتیجه این محاسبات را میتوان به وسیله نمودار گانت نمایش داد. نرمافزارها این محاسبات را به صورت اتوماتیک با روش شبکه انجام داده و به صورت جداولی به همراه نمودار گانت نشان میدهند و اگر از نرمافزار استفاده نکنیم محاسبات باید به صورت دستی انجام شوند.
-
تصمیمات همزمان
برای رسم یک فعالیت روی نمودار گانت باید به صورت همزمان سه تصمیم بگیریم:
تصمیم اول: روش یا منطق اجرای پروژه. باید تصمیماتی درخصوص نحوه اجرای پروژه گرفته شود به طور مثال کدام فعالیتها در چه زمانهایی انجام شده و یا اولویت بندی انجام فعالیتها چگونه باشد (روابط پیشنیازی و پسنیازی).
تصمیم دوم: تعیین زمان هر فعالیت. بدین معنی که تصمیمی درمورد زمان هر فعالیت در نمودار باید گرفته شود.
تصمیم سوم: منابع مورد نیاز برای انجام هر فعالیت. قرار دادن یک فعالیت در یک موقعیت خاص به مفهوم وجود منابع کاری و مصرفی لازم برای اجرای آن فعالیت میباشد.
تمامی پروژه دارای سه فاز ذکر شده میباشند. تصمیمگیری هم زمان درخصوص هر سه مورد بسیار دشوار است و این تصمیمات در هنگام رسم یک نمودار گانت باید به ترتیب گرفته شوند.
-
انعطاف نداشتن در بهنگام سازی زمانها
پس از اتمام برنامهریزی پروژه در حین اجرای پروژه لازم است در فاصلههای زمانی مشخصی زمانهای برنامهریزی شده با زمانهای واقعی (زمانهایی که در عمل اتفاق میافتد) مقایسه کرده و درصورتی که اختلافی میان آنها وجود داشت، برنامهریزی ادامه پروژه را بهنگام نماییم. کوچکترین تغییر در زمان هر فعالیتی ممکن است باعث تغییرهای زیادی در برنامهریزی فعالیتهای بعدی گردد. به همین دلیل مدیریت تغییرات اینچنینی در نمودار گانت یکی دیگر از ایرادهای این نمودار میباشد. لازم به توضیح است که اینکار با نرمافزارهای کنترل پروژه به طور اتوماتیک انجام شده و نتیجه آن در نمودار گانت نمایش داده میشود.
با توجه به سه اشکال فوق به روشی نیاز داریم که به کمک آن بتوانیم هرکدام از تصمیمات عنوان شده را به ترتیب در یک فاز جداگانه بگیریم و همچنین در مدیریت تغییر زمانها انعطاف لازم را داشته باشیم این روش ” برنامهریزی شبکهای ” میباشد. که در آن سه تصمیم اصلی منطق اجرا، زمانبندی و تخصیص منابع هر کدام در فاز جداگانهای گرفته میشود.
امیدواریم مقاله آموزش نمودار گانت برای شما در بازار کار مهندسی صنایع مفید واقع گردد در صورت نیاز به مشاوره با شماره ٠٢١٧٧۹۳۰۱۲۵ تماس حاصل فرمایید.
Leave A Comment