مدیریت فرآیندهای کسب و کار (BPM)چیست؟
مدیریت فرآیند کسب و کار (Business Process Management)، بسته به دیدگاه افراد مختلف، تعاریف متفاوتی دارند. به طور کلی BPM عبارت است از تحلیل فرآیندهای کسب و کار با استفاده از زبان های مدلسازی فرایند های کسب و کار،مدلها و سناریوهای متفاوت به منظور درک شیوه انجام فعالیتها توسط یک سازمان بزرگ.
این امر موجب ایجاد بینشی جدید برای ارائه توصیه و آزمون بهینهسازیها و بهبودهای سازمانی شده و تکرار مجدد فرآیند برای بهبود مداوم و بهینهسازی فرآیند را باعث میشود.
در ادامه به برخی از زبان های مدلسازی فرایند کسب و کار و نرم افزار های آنها میپردازیم.
زبان های مدلسازی فرایند کسب وکار:
1. زبان مدلسازی UML
UML یکی از زبان های مدلسازی فرایند کسب و کار می باشد که کوتاه شده ی Unified Modeling Language می باشد و یک زبان بسیار قدرتمند برای مدلسازی می باشد که توسط مهندسین برای مدلسازی و ساخت نرم افزار کاربرد بسیار زیادی دارد.این زبان نمودار های بسیار گسترده ای را برای مدلسازی به کار میگیرد.
UML برای ایجاد درک صحیح از مدل،بکار گیری چند نمودار را برای توصیف پیشنهاد می نماید. UML برای به کار گیری عمومی در مدلسازی هر نرم افزاری طراحی شده و دامنه بسیار زیادی را شامل می شود.
برخی از نرم افزار هایی که از این زبان مدلسازی فرایند پشتیبانی میکنند:
Gen my model- ClickCharts 🎯
Software ideas modeleR 🎯
Cacoo 🎯
DRAKON Editor Web 🎯
نماد ها:
2. مدلسازی براساس BPMN
BPMN یکی از زبان های مدلسازی فرایند می باشد به منظور مدل سازی فرایندها بوجود آمده است که کوتاه شده جمله Business Process Modeling Notation است و مناسب ترین زبان برای مدل سازی فرآیند های کسب و کار (سازمانی) شناخته شده است. BPMN ابزار اصلی در مدیریت فرآیندهای کسب و کار می باشد.
مزیت اصلی استفاده از این زبان، قابلیت تبدیل آن به زبانهایی است که قابل پردازش توسط موتورهای گردش کار و فرایند می باشد. BPMN مدل سازی مدیریت فرآیند کسب و کار را بر عهده دارد و برای انواع مخاطبین (مدیران ، کارشناسان ، تحلیلگران و …) قابل درک و فهم است.
نسخه 2.0 BPMN در ژانویه ۲۰۱۱ انتشار یافت، که در آن زمان این نام با مدل فرآیند تجارت و نماد سازگار شد زیرا معانی اجرای نیز در کنار عناصر نمادین و نمودار قرار گرفت.
ارتباط ها
BPMN ارتباط فرآیندها را با یکدیگر و هر فرآیند با محیط بیرونی خود را نشان میدهد. همچنین زبان مدلسازی فرایند BPMN با کمک ماتریس RACI نقش ذینفعان فرایند را نمایان میسازد. ترسیم فرایندها بر اساس استاندارد BPMN سازمان تصویر روشن و شفافی از فرایندها ارائه میدهد. از ویژگیهای این زبان که شاید بوسطه آن بتوان ادعا نمود که بهترین زبان مدلسازی فرایندهای کسبوکار میباشد؛ میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
🎯 قابلیت توسعه و انطباق
🎯 گستردگی کاربرد و سازگاری
🎯 قابلیت اجرایی
🎯 انطباق بالا با فرآیندهای واقعی سازمانها
🎯 قدرت بیان بالا
🎯 ارائه تصویر کامل و جامعی از فرایندها با نمادهای تعبیه شده
🎯 زبانی تخصصی برای مدلسازی فرایند
🎯 قابل درک برای عموم ذینفعان
برخی از نرم افزار هایی از این زبان مدلسازی فرایند پشتیبانی میکنند:
Gen my model 🎯
Camunda platform 🎯
Software ideas modeler 🎯
WebRatio 🎯
Process4biz 🎯
Visual paradigm 🎯
Procces maker 🎯
نماد ها:
تفاوت UML و BPMN
🎯 BPMNیک زبان تخصصی مخصوص برای مدلسازی فرآیند میباشد و توانایی های بسیار زیادی در مدلسازی فرایند به نسبت UML دارد.
🎯 UML بیشتر برای مدلسازی نرم افزار به کار میرود تا مدلسازی فرایند کسب و کار.
🎯 BPMN از الگوهای سازمانی (Patterns) پشتیبانی میکند اما UML چنین قابلیتی را ندارد.
🎯 BPMN توانایی تبدیل به استاندارد BPEL و استفاده در نرمافزارهای BPMS را دارد. به سخن دیگرنرمافزارهای BPMS میتوانند فرایندهای مدل شده با BPMN را به اجرا درآورند.
فرمت های خروجی
مدل های رسم شده توسط BPMN بر اساس امکاناتی که در آن موجود است ابزار مدل ساز بدون مشکل به فرمت های XPDL و BPEL4WSDL تبدیل می شود و خروج می گردد مثلا نرم افزار Bizagi Modeler خروجی XPDL می دهد.
در UML این امکان موجود نیست البته روشی ارائه شده در سال ۲۰۰۸ توسط Zhang و همکارانش که مبتنی بر مفاهیم گراف است خروجی رسم شده با نمودار فعالیت UML را با استفاده از تئوری SESE – Single-Entry Single-Exit گراف به مفاهیم بر پایه ریاضی تبدیل و سپس به قالب BPEL تبدیل می کند اما تا کنون روش مستقیم و استانداردی برای این مسئله ارائه نشده است.
اهداف
هدف BPMN به تصویر کشیدن فرآیند ها به نحوه ای می باشد که واقعا هستند و پوشش دادن تمام حالت های ممکن است که به دلیل ماهیت بسیار پیچیده فرآیندهای کسب و کار تعداد عناصر و قوانین آن به این گونه در نظر گرفته شده است و گویا تر از مدل هایی هستند که با UML مدل شده اند، که این مسئله در مقایسه دو مدل زیر با هم مشخص تر است.
توانایی درک
BPMN به نسبت نمودار فعالیت UML قدرت به مراتب بیشتری در انتقال تصویر واقعی از فرآیندهای کسب و کار را داراست که در بررسی Peixoto و همکارانش در سال ۲۰۰۸ به وضوح این نتیجه حاصل شده است، در پژوهش فوق بدین شکل عمل شده که یک فرآیند کامل را با هر دو استاندارد مدل کرده اند و ۱۱ سوال (پارامتر) برای این مدل ها مطرح شده و از افرادی که آشنایی به بحث مدل سازی، BPMN و UML نداشته اند آزمون گرفته شده، که طبق تصویر زیر نتایج حاصل از این آزمون نشان دهنده این مسئله می باشد که مدل های رسم شده با BPMN از توانایی بیشتری در درک و انتقال مفاهیم برخوردار می باشد.
نمونه
نتیجه گیری:
این دو استاندارد مدل سازی قصد جایگزین شدن به جای هم را ندارند و رقیب هم به حساب نمی آیند بلکه مکمل هم نیز خواهند بود، هر دو استاندارد BPMN و UML را OMGارائه نموده است و شواهد نشان می دهد که قصد OMG همکاری نزدیک این دو روش و در نهایت ادغام آنهاست چرا که در نسخه های جدید تری که از UML ارائه نموده است به روز رسانی خاصی در رابطه با نمودار فعالیت صورت نگرفته و این نمودار در نسخه های بعدی از این استاندارد حذف خواهد شد.
دلایل استفاده
UML برای مدل سازی نرم افزار و نمودار فعالیت آن برای مدل سازی فرآیندهای کسب و کار می باشد اما ماهیت اصلی این استاندارد همان مدل سازی نرم افزار می باشد، BPMN استاندارد و زبان مختص مدل سازی فرآیندهای کسب و کار می باشد، متامدل(نمادها، الگوها و…) BPMN امکانات کامل تری برای به نشان دادن فرآیندهای کسب و کار را دارد که تمام حالت های خاص و واقعی را مدل می کند.
3. FlowChart
فلوچارت یک نوع زبان مدلسازی به صورت نمودار است که نشان دهنده یک الگوریتم، گردش کار یا فرایند می باشد. بیشتر از فلوچارت برای مهندسی نرم افزار استفاده می شود تا در مدل سازی فرآیند های سازمان.
برخی از نرم افزار هایی از این زبان مدلسازی فرایند پشتیبانی میکنند:
Zen Flowchart 🎯
net 🎯
visio 🎯
Test Modeller 🎯
ScrapeStorm 🎯
Tracts 🎯
Author 🎯
Lead2Account 🎯
Whimsical 🎯
GenMyModel 🎯
Cacoo 🎯
DRAKON Editor Web 🎯
نماد ها:
4. زبان مدلسازی EPC
EPC مخفف عبارت Event Process Chain میباشد. از نمودار EPC جهت نمایش رخدادها و عملیات مربوط به فرایندهای سازمان استفاده میشود. این زبان مدلسازی فرایند برپایه ARIS به وجود آمده است. اهمیت EPC برای سازمانهایی می باشد که از ERP شرکت SAP استفاده میکنند. EPC در واقع یک زبان مدلسازی استاندارد نیست و تعداد محدودی از ابزارهای مدلسازی مبتنی بر آن عمل میکنند.
از مهم ترین نکات کارایی EPC ساده بودن نمودارهای طراحی شده آن و درک راحت توسط عوامل سازمان می باشد. از این زبان برای مدلسازی فرآیندهای کسبوکار استفاده شده و فعالیتهایی که منجر به تولید ارزش برای سازمان شده؛ مشخص میشوند.
نماد ها:
برخی از نرم افزار هایی از این زبان مدلسازی فرایند پشتیبانی میکنند:
Cloud EPC 🎯
Jovix 🎯
CostOS 🎯
Xpedeon 🎯
SuperWise 🎯
TouchBase 🎯
5. زبان مدلسازی IDEF
زبان IDEF نامی مشترک برای گروهی از زبانهای مدلسازی فرایند است. IDEF کوتاه شده عبارت Integration Definition for Function Modeling می باشد به معنی «تعریف یکپارچه برای مدلسازی کارکردها» است.
این زبان مدلسازی فرایند استانداردی است که در سال ۱۹۸۱ به درخواست نیروی هوایی ارتش آمریکا به عنوان متدولوژی عمومی برای ترسیم مدلهای یکنواخت تدوین شد. استاندارد IDEF از چگونگی ارتباط بین فعالیتها، کارکردها و وظایف، فرایندها و عملیات مختلف موردنیاز یک سازمان و چگونگی پردازش اطلاعات آنها بوجود آمده است.
نرم افزارهایی که از این زبان مدلسازی فرایند پشتیبانی میکنند:
Visio 🎯
Concept draw pro 🎯
Idef0 🎯
Leave A Comment