بررسی هفت ابزار کنترل کیفیت Seven QC Tools
هفت ابزار کنترل کیفیت عبارتند از : نمودار پارتو – نمودار غلت و معلول – نمودار تمرکز نقص ها – نمودار پراکندگی – نمودار هیستوگرام – نمودار کنترل – برگه کنترل
نمودار پارتو (Pareto Chart)
نمودار پارتو، نمودار میله ای است که علل مشکلات به وجود آمده را با فراوانی آنها مقایسه می کند . نام این نمودار، از یک دانشمند ایتالیایی علوم اجتماعی بنام ” ویلفرد پارتو” گرفته شده است .
براساس اصلی که وی درمورد اقتصاد بیان کرد 80 درصد نتایج ومسائل از 20 درصد علل ناشی می شوند. به عبارت دیگر، اگر چه ممکن است برای مسائل موجود، علل بسیار زیادی وجود داشته باشد، ولی اندکی از این علل اهمیت دارند وبا رفع آنها میتوان بخش اعظم مسائل را حل کرد .
به عنوان مثال می توان گفت:
80 درصد خطاها توسط 20 درصد کارکنان انجام می شود.
80 درصد ضایعات محصول به علت مشکل در 20 درصد فرایندهای تولیدی آن است.
به کمک نمودار پارتو می توان علل مختلف به وجود آمدن نتایج نامناسب را طبقه بندی کرد و به سرعت و روشنی نشان داد که کدام دسته از علل از اهمیت بیشتری برخوردار است .
در جدول زیر داده های مربوط به درصد ضایعات ریخته گری میل بادامک ذکر شده است . با بررسی این شکل می توان نتیجه گرفت که حدود 80 درصد ضایعات به علت وجود مک و لنگی در قطعه میل بادامک است.
بنابر این فقط با اصلاح این دو علت می توان 80 درصد از ضایعات را کاهش داد.
نمودار علت و معلول (Cause & Effect)
زمانی که عیب، اشکال و یا اشتباهی شناسایی می شود باید علل بالقوه آن نیز تعیین گردد. در مواقعی که مجموعه علل بروز مشکل واضح نیست- یا فقط دو یا چند مورد از آنها مشخص است- نمودار علت و معلول می تواند ابزار مفیدی برای شناسایی علل بالقوه باشد .
نمودار علت ومعلول با نام نمودار ” ایشی کاوا ” یا نمودار” استخوان ماهی (Fish Bone) ” ” نیز شناخته می شود . شکل زیر نمونه ای از یک نمودار علت و معلول را نشان می دهد که در آن نوعی عدم تطابق (ترکهای سطحی – surface flow ) مورد تحلیل قرار گرفته است .
مراحل تهیه نمودار علت ومعلول عبارتند از:
۱- مشکل یا معلولی که باید تجزیه و تحلیل شود را تعریف کنید.
۲- تیمی برای انجام تجزیه وتحلیل های مورد نیاز تشکیل دهید .
۳- خط مرکز را رسم کرده،مشکل (معلول) را در سمت راست آن ( در جلو پیکان ) قرار دهید.
۴- گروه های علل بالقوه را تعیین و آنها را از طریق جعبه هایی به خط مرکزی متصل کنید.
( معمولاً این گروه ها ی اصلی عبارتند از :
-
مواد اولیه (Material)
-
روش (Method)
-
تجهیزات ( Machines )
-
نیروی انسانی ( Man )
Leave A Comment