معرفی منطق فازی

منطق فازی (fuzzy logic)یکی از تکنیک ها و ابزارهایی است که آشنایی با کاربردهای آن کمک شایانی به مهندسین صنایع در ورود به بازار کار مهندسی می نماید و آشنایی با آن به تمامی مهندسین صنایع توصیه می گردد.

منطق فازی یک نوع منطق است که توسط دکتر لطفی زاده،پروفسور دانشگاه کالیفرنیا در سال ۱۹۶۵ معرفی شد.

به طور کلی منطق فازی،رویکردی برای محاسبه میزان درستی به جای استفاده از منطق دو حالته صحیح یا غلط است.در ادامه این موضوع را بیشتر توضیح خواهیم داد.

از زمانی که بشر فکر کردن را آغاز نمود،همواره کلمات و عباراتی مانند خوب،بد،بلند،کوتاه،گرم،سرد و غیره را استفاده می کرد که مرز روشن و مشخصی برای معنی آن ها وجود نداشته است.

مثلا در جمله جک باهوش است یا گل رز زیباست نمی توان مرز مشخصی را برای باهوش بودن و زیبا بودن یافت.

برای درک بهتر این موضوع به شکل زیر توجه کنید:

اما در بسیاری از علوم مانند ریاضی و منطق فرض بر این است که مرز ها و محدوده معانی به صورت دقیق و مشخص تعریف شده است.

این باورهای صفر و یک و نظام دو ارزشی به یونان قدیم و ارسطو بر می گردد .

به بیان دیگر،پدیده های واقعی تنها سیاه یا سفید نیستند بلکه تا اندازه ای خاکستری هستند.

برای درک بهتر این موضوع به شکل زیر توجه کنید:

مفهوم فازی در قالب مجموعه های فازی معنی پیدا می کند.

یک مجموعه فازی درجه عضویت تعریف می کند که معمولا یک عدد بین صفر و یک است.

در این مجموعه صفر  به معنای کاملا غلط و یک به معنای کاملا درست می باشد و بقیه اعداد ما بین تا قسمتی درست هستند.

روش های علم مدیریت فازی

روش های علم مدیریت کلاسیک برگرفته از ریاضیات قطعی(crisp) و منطق دو ارزشی و چند ارزشی می باشد که نیازمند داده های دقیق هستند و در این روش ها داده های مبهم(vague) و بیان احساسات انسان جایی ندارد که این امر باعث عدم انعطاف پذیری و عدم ایجاد دقت لازم در مدل های ریاضی می شود.

امروزه علم مدیریت فازی با استفاده از نظریه سیستم های فازی توانسته است رویکرد نوینی با بکار گیری نظریه منطق فازی و اندازه ها و معیارهای فازی پارامترهایی از جمله دانش،تجربه،قضاوت و تصمیم گیری انسان را به مدل اضافه نموده و ضمن ایجاد انعطاف پذیری در چنین مدل هایی،شرایط مدل را نیز به واقعیت نزدیک تر و دقیق تر کند.

شکل کلی تصمیم گیری بر مبنای سیستم های فازی

نظریه سیستم های فازی بر مبنای فرآیند کلی پردازش اطلاعات در مغز عمل می کند و فرآیند کلی پردازش اطلاعات در مغز به شکل زیر است:

تصمیم →ارزیابی →قضاوت →تفکر →شناخت →بازیابی اطلاعات

حال به بررسی هر کدام از این مراحل می پردازیم:

در مرحله بازیابی اطلاعات به دلیل محدود بودن ظرفیت اطلاعات و زمانی ذهن انسان،فقط اطلاعات مهم مورد بازیابی قرار می گیرند تا بتوان آن ها را پردازش کرده و اهدافمان را متمرکز سازیم.

در مرحله شناخت محتوای اطلاعات بازیابی شده مورد شناسایی قرار می گیرد و در مراحل تفکر و قضاوت،از ترکیب و تطابق اطلاعات بازیابی شده و دانش و مهارت هایی که در ذهنمان است در ارتباط با ارائه پیشنهاد برای تصمیم گیری و حل مسئله فکر می کنیم و گزینه هایی را ارائه می نماییم.

در مرحله ارزیابی گزینه های مختلف را بر اساس میزان تحقق اهداف در صورت انتخاب هر کدام از گزینه ها مورد ارزیابی قرار می دهیم و نهایتا در مرحله آخر رضایت بخش ترین گزینه را انتخاب می نماییم.

در شکل زیر دیاگرام فرآیند تصمیم گیری فازی را مشاهده می کنید:

امیدواریم مقاله آشنایی با منطق فازی برای شما مهندسین و مدیران گرامی در ورود به بازار کار مهندسی صنایع مفید واقع گردد.

در صورت نیاز به مشاوره و کسب اطلاعات بیشتر با شماره های ٠٢١٧٧۹۳۰۱۲۵ تماس حاصل فرمایید