چابکی و مفهوم آن در سازمان
سازمان های چابک نسبت به سازمانهای قبلی خود از یکپارچگی بیشتری برخوردارند . در این موسسات همه اجزا با یکدیگر اثربخشی جامع را اعمال می کنند . سازمانهای چابک همواره تاکید بر کار و حرکت مستمر دارند . در این سازمانها اهداف می توانند . هفتگی و یا حتی روزانه تغییر یابند . روشهای چابک روشهای مناسبی برای تغییر هستند. که به جای روشهای مهندسی فرایند محور ؛ روشهای فرد محور هستند . از آنجا که ساختار محصول اثربخشی فرایند نگهداری و تعمیرات را پیش بینی می کند . خود به تنهایی روشی کاربردی برای استفاده از شاخص های داخلی در دسترس به جای شاخص های خارجی فرایندی ؛ انجام می شود .
سازمانهای چابک فراتر از انطباق با تغییرات می اندیشند . متمایل به استفاده از فرصت های بالقوه در یک محیط متلاطم و کسب یک موقعیت ثابت به خاطر نوآوریها و شایستگی هایشان می باشد . سازمانهای چابک درباره ارضای نیازهای مشتریان نیز به گونه ای دیگر می اندیشند . تنها محصولات خود را به فروش نمی رسانند . بلکه راه حل هایی برای برآوردن نیازهای واقعی مشتریان ارائه می دهند . معتقد هستند که محصولاتشان کامل نیست و به غنی سازی ارزشهای مشتریان و ایجاد ارزش افزوده برای آنان با غنی سازی محصول خود اقدام می کنند . این امر سبب غیرقابل دسترس شدن موقعیت سازمانهای چابک برای سایر رقبا می شود . چابک بودن با تفکر درک تغییرات در قالب یک فرایند نرمال و توانایی در سازگاری و کسب سود از آن است . چابکی چندین حوزه از مدیریت تا کارکنان را در بر می گیرد . از اینرو می توان گفت چابکی تلاشی گسترده در سازمان از بالا تا پایین است .
از طرف دیگر , روش شناسی چابکی بر سادگی تاکید دارند . حرکت به سوی روش شناسی های چابکی موضوعات بسیاری از جمله مدیریت ؛ افراد ؛ فرایندها و فناوری سازمان را در بر می گیرد . چرا که با شروع قرن 21دستیابی به موقعیت و بقا سازمان مشکلتر شده است . این واقعیت ناشی از ظهور عصر تجاری جدید است . که تغییر یکی از خصوصیات اصلی آن است . در جهان امروز بیشترین تاکید بر قابلیت سازگاری با تغییر در محیط تجاری است . چابکی روشی پیش کنشی برای درک نیازهای مشتری و بازار ؛ روشهای تازه همکاری مانند سازمانهای مجازی است .
سازمانهای چابک در پاسخ به شرایط متغیر بازار ؛ سریع و منعطف هستند . آنها قدرت عقلانی کارکنان را به جای قدرت ماهیچه ای آنها اهرم می کنند . جریان اطلاعات در داخل این سازمانها یکنواخت و پیوسته است. چابکی در واقع یک توانایی اساسی ایجاد می کند .که تغییرات را در محیط تجاری سازمان احساس ؛ دریافت ؛ ملاحظه ؛ تجزیه و تحلیل و پیش بینی کند. به این ترتیب سازمان چابک سازمانی با نگرشی وسیع به نظم جدید دنیای کسب و کار و با دستی پر از تواناییها و قابلیت ها برای مواجه با آشفتگی و تلاطم ها و استفاده از جنبه مزیتی اوضاع در حال تغییر است .
تفاوت بین سازمانهای سنتی و چابک
به عقیده رامش و دوداسان بین سازمانهای سنتی و سازمانهای چابک در ویژگی های همچون ساختار سازمانی ؛ سرمایه گذاری ؛ کیفیت ؛ وضعیت کارکنان ؛ مشارکت کارکنان ؛ وضعیت مدیریت ؛ فناوری استفاده شده ؛ مدیریت زمان و غیره تفاوت وجود دارد . آنها بیان کردند که از لحاظ ساختار سازمانی ؛ سازمانهای سنتی از ساختار عمودی و سلسله مراتبی استفاده می کنند. در حالیکه ساختار سازمانی در سازمانهای چابک ؛ مسطح و مبتنی بر کار تیمی است. بر خلاف سازمانهای سنتی که در آنها مشارکت کارکنان اندک و مهارت آنها بسیار کم است . در سازمانهای چابک کارکنان در تصمیم گیری های سازمانی مشارکتی فعال دارند . مهارت کارکنان در سطح بالایی است و مدیریت مشارکتی در سازمان حاکم است.
چابکی و قابلیت های آن
واژه ﭼﺎﺑﻜﻲ در ﻓﺮﻫﻨﮓ ﻟﻐـﺖ ﺑـﻪ ﻣﻌﻨﺎی ﺣﺮﻛـﺖ ﺳـﺮﻳﻊ ، ﭼﺎﻻک ، ﺗﻮاﻧﺎﻳﻲ ﺣﺮﻛﺖ ﺳﺮﻳﻊ و آﺳﺎن و ﻗﺎدر ﺑﻮدن ﺑﻪ ﺗﻔﻜـﺮ ﺳﺮﻳﻊ ﺑﺎ ﻳﻚ روش ﻫﻮﺷـﻤﻨﺪاﻧﻪ ﺑـﻪ ﻛﺎرﮔﺮﻓﺘـﻪ ﺷـﺪه اﺳـﺖ . ﻛـﻪ ﺑـﺮای واﻛـﻨﺶ ، ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺗﻐﻴﻴﺮات ﻣﺤﻴﻂ ﻛﺴﺐ وﻛﺎر و ﺑﻬﺮه ﺑـﺮداری از آن ﺗﻐﻴﻴﺮات ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻓﺮﺻﺖ ﻫﺎ ﻣﻌﺮﻓﻲ ﮔﺮدﻳﺪ .ﺑـﻪ ﺑﻌـﻀﻲ از ﺗﻌﺎرﻳﻒ ﭼﺎﺑﻜﻲ در ذﻳﻞ اﺷﺎره ﻣﻲ ﺷﻮد :
ﺗﻮاﻧﺎﻳﻲ ﺳﺎزﻣﺎن در اﺣﺴﺎس، درک وﭘﻴﺶ ﺑﻴﻨﻲ ﺗﻐﻴﻴﺮات ﻣﻮﺟﻮد در ﻣﺤﻴﻂ ﻛﺴﺐ وﻛار .
کاید یکی از ﺟﺎﻣﻊ ﺗﺮﻳﻦ ﺗﻌﺎرﻳﻒ ﭼﺎﺑﻜﻲ ﺳـﺎزﻣﺎن را ﺑـﻪ ﺻﻮرت زﻳﺮاراﺋﻪ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ : ﺳﺎزﻣﺎن ﭼﺎﺑﻚ ﻳﻚ ﻛﺴﺐ وﻛﺎر ﺑـﺎ ﺳﺮﻋﺖ، ﺳﺎزﮔﺎر و آﮔﺎﻫﺎﻧﻪ اﺳﺖ . ﻛﻪ ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ ﺳﺎزﮔﺎری ﺳـﺮﻳﻊ در واﻛﻨﺶ ﺑﻪ ﺗﺤﻮﻻت و وﻗﺎﻳﻊ ﻏﻴﺮ ﻣﻨﺘﻈـﺮه و ﭘـﻴﺶ ﺑﻴﻨـﻲ ﻧﺸﺪه، ﻓﺮﺻﺖ ﻫﺎی بازار و ﻧﻴﺎزمندی های ﻣـﺸﺘﺮی را دارد .
چابکی در ﻫﺮ ﺳـﺎزﻣﺎن ﻣﻌﻤـﻮﻻ ﭼﻨـﺪﻳﻦ ﻗﺎﺑﻠﻴـﺖ اﺳﺎﺳﻲ را در ﻧﻈﺮ ﻣﻲ ﮔﻴﺮد ﻛﻪ ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از:
پاسخگویی : ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎی ﺗﻮاﻧﺎﻳﻲ ﺷﻨﺎﺳـﺎﻳﻲ ﺗﻐﻴﻴـﺮات، واکنش سریع و بهره گیری از آن .
شایستگی : ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﮔﺴﺘﺮده ای از ﺗﻮاﻧﺎﻳﻲ ﻫﺎﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻬﺮه وری ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﻫﺎ را در ﺟﻬـﺖ اﻫـﺪاف وﻣﻘﺎﺻـﺪ ﺳـﺎزﻣﺎن ﻓﺮاﻫﻢ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ.
انعطاف پذیری : ﻋﺒﺎرت اﺳـﺖ از ﺗﻮاﻧـﺎﻳﻲ ﭘـﺮدازش ﻣﺤﺼﻮﻻت و ﺧﺪﻣﺎت ﻣﺘﻔﺎوت و ﻧﻴـﻞ ﺑـﻪ ﻣﻘﺎﺻـﺪ ﻣﺨﺘﻠـﻒ ﺑـﺎ ﻫﻤﺎن اﻣﻜﺎﻧﺎت اوﻟﻴﻪ. ؛
سرعت : توانایی انجام وظایف و عملیات در زمان ممکن .
بنابراین اﮔﺮ ﺳﺎزﻣﺎﻧﻲ ﺑﻪ دﻧﺒﺎل ﭼﺎﺑﻜﻲ اﺳﺖ ﺑﺎﻳـﺪ اﻳـﻦ ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ ﻫﺎ را ﻣﺪ ﻧﻈﺮ داﺷﺘﻪ وﺗـﺎ ﺟـﺎی ﻣﻤﻜـﻦ آﻧﻬـﺎ را درون ﺧﻮد ﭘﺮورش داده و ﺗﻘﻮﻳﺖ ﻛﻨﺪ . ﺗﺎ ﺑﺎﻋﺚ اﻓﺰاﻳﺶ ﺑﻬـﺮه وری در ﺳﺎزﻣﺎن ﮔﺮدد .
ابزارهای سازمان برای تحقق چابکی
ساختار سازمان
لازم است ساختار سازمان انعطاف پذیر باشد . در ارتباط با حوزه سازمان اقدامات زیر قابل انجام است :
– تشکیل شراکت با سایر سازمانها.
– بهبود انعطاف پذیری از طریق تمرکززایی و اتخاذ ساختارهای منعطف.
– ترویج فرهنگ تحول و نوگرایی.
در نظر داشته باشید که اسختار و معماری سازمان از نظر استاندارد BABOK در فرایند تحلیل کسب و کار از جایگاه ویژه ای برخوردار می باشد.
کارکنان
در سازمان چابک که با تغییرات مدوام محیطی روبه روست توانایی و انعطاف پذیری انسان نقش مهمی را ایفا می کند . در این رابطه اقدامات زیر موثر هستند :
– تمرکز بر فعالیتهای گروهی و فرهنگ مشارکت .
– تفویض اختیار به پرسنل سازمان .
– تکیه به آموزش به عنوان ابزار مهم .
– تربیت و آموزش پرسنل در مهارتهای مختلف .
تکنولوژی
یک سیستم تولید چابک توانایی مقابله با تغییرات پیش بینی نشده را دارد . این تغییرات می تواند در مدل محصولات باشد . از این رو سیستم تولید چابک باید قابلیت تولید محصولات جدید را داشته باشد . اقدامات زیر در این رابطه حائز اهمیت است:
– سرمایه گذاری روی تکنولوژی های سخت افزاری مناسب و مدرن.
– استفاده از سیستم های انعطاف پذیر تولید به منظور انطباق با تغییرات در ترکیب و نوع سفارشها
– بکارگیری سیستمهای انعطاف پذیری پشتیبانی تولید به منظور انطباق با شرایط متغیر سفارشها .
– پی ریزی یک سیستم تولید مجازی .
از چنین تکنولوژی هایی می توان به فناوری اطلاعات و هوش تجاری اشاره نمود که در فرایند تحلیل کسب و کار بر اساس استاندارد BABOK از مناظر دیگری هستند که به واسطه آنها می توانید سازمان خود را در جهت ارزش آفرینی برای ذی نفعان سوق دهید.
Leave A Comment